Robots aan de macht

Science center NEMO laat deze zomer met De Robot Show zien dat robots zich sterk ontwikkeld hebben in de afgelopen eeuw. Ze nemen steeds meer huishoudelijke taken over, ontdekt Veerle Snijders.

Hij zoeft voorbij, botst tegen een muur en draait om. Raakt een tafelpoot en kiestweer een andere richting. Ze zijn wat dat betreft niet erg slim maar de drie RoboCleaners 3000 (robotstofzuiger) zorgen er wel voor dat de expositieruimte van NEMO spik en span is. „Hoe viezer de vloer is, hoe harder ze zuigen”, vertelt NEMO programmamaker Krijn Soeteman. Het apparaat laadt zichzelf op en het vuil wordt automatisch in een papieren stofzak in het basisstation opgeslagen. „Ik belde laatste naar een stofzuigerzakken-speciaalzaak en daar hadden ze die zakken gewoon op voorraad. Hartstikke handig natuurlijk als je katten hebt en aan astma lijdt.”

De Robot Show laat mensen zien wat robots tegenwoordig allemaal kunnen. Zo is er een productiearm te zien van een industriële robot die ingezet kan worden in een fabriek. Heel nauwkeurig brengt deze balpennen van links naar rechts en terug. Er staat ook een medische robot tentoongesteld die kan helpen in ziekenhuizen. En blikvanger Shiva, een gigantische tijger gemaakt van messing en koper, kan zichzelf niet vanwege een geprogrammeerde chip, maar via een ingebouwde 4takt motor voortbewegen. „Hij loopt zes km per uur, en weegt 350 kilo, we hebben hem zelf NEMO in laten lopen.”

Voor NEMO begrippen is De Robot Show een vrij statische tentoonstelling omdat veel stukken achter glas staan. „De robots zijn nou eenmaal niet ontworpen om de hele dag aan te zitten”, vertelt Soeteman. „We lossen dat op door er programmering omheen te organiseren.” Zo kun je schaken tegen een schaakrobot van de Universiteit van Amsterdam en zijn er workshops voor kinderen. Maak een trekpop van de looprobot of een robot sculptuur van oude onderdelen. De winnaar daarvan kan een meet en greet winnen met Asimo, de populaire hightech robot van autofabrikant Honda.

De ontwikkeling van Asimo begon in 1985. „In eerste instantie bestond deze robot uit twee benen met een grote computer erbovenop. Nu ziet hij er veel flitsender uit en kan hij zelfs traplopen. Al beweegt hij wel alsof hij moet poepen. Heel anders dan de looprobots van de TU Delft die je hier ook kan zien en veel natuurlijker bewegen.” Soeteman vervolgt: „Maar het is wel de ster onder de robots.” De ontmoeting tussen Asimo en de winnaar vindt overigens niet plaats bij NEMO. „Asimo is structureel op tournee en heeft geen tijd. De winnaar zoekt Asimo op in Brussel.”

“Pleo knort terwijl je hem onder zijn kinnetje kietelt en sluit zijn ogen van genot. Hij geeft kopjes en zwaait blij met zijn staart”

Dino Pleo wordt voor de gelegenheid achter het glas vandaan gehaald. Soeteman zet hem aan. Het is een van de eerste robots waar je mee kunt spelen, op de markt gebracht in 2007 en te koop voor ruim 300 euro. Hij knort terwijl je hem onder zijn kinnetje kietelt en sluit zijn ogen van genot. Hij geeft kopjes en zwaait blij met zijn staart. Dino Pleo heeft veel weg van een huisdier maar is niet zo zacht. Pleo is voorzien van een veertien motortjes, twee speakers en een heleboel sensoren. Het is een Camarasaurus die 48cm lang is (en blijft). Zodra Pleo moe wordt, merk je dat hij langzamer reageert. Hoe snel Pleo volwassen wordt hangt helemaal af van de aandacht die hij van zijn baasje krijgt.

„Japan loopt ontzettend voor in de acceptatie van het gebruik van robots”, vertelt Soeteman. Japanse robotbouwers organiseren bijvoorbeeld kampioenschappen om uit te maken wiens robot de beste vechtrobot ter wereld is. Dit kampioenschap is een voorbeeld van de zaken waarvan je niet verwacht dat robots er geschikt voor zijn. Ze bouwen auto’s, bespelen muziekinstrumenten en verkennen zelfs andere planeten. „In Japan vind je ook opvoedrobots, goedkope nanny’s”, weet Soeteman. Daar heeft hij zijn twijfels over. „Kinderen gaan zich aan zo’n ding hechten en leren niet meer omgaan met mensen. Maar robots die mensen kunnen helpen revalideren vind ik een uitkomst. 24 uur per dag een robotica om je heen om je te verzorgen. Dat is toch fantastisch?”

„De wil van Japanners om machines voor zich te laten werken is groter dan hier”, vertelt Soeteman. „Zij willen gewoon gemak, een robot die het huishouden doet. Dat neemt hier ook langzaam toe.” De voorspelling in de jaren ’50 was dat wij in deze tijd overal robots voor zouden gebruiken, maar dat is niet gebeurd. Toch kan dat volgens Soeteman niet lang meer duren. „Het aantal robots die huishoudelijke taken overnemen neemt sterk toe. Over niet al te lange tijd laten mensen misschien wel hun koelkast aan Albert Heijn doorseinen wat er op is.”

Een van de bekendste robots die tentoongesteld is op De Robot Show is de afgebeelde robotversie van de zangeres Björk. Deze robot, die regelrecht uit haar videoclip komt, is een precieze kopie van Björk. „Bij robotica wordt altijd het evenbeeld van een mens nagemaakt. Grappig is dat als het te echt lijkt, mensen het eng vinden. Als het er net niet helemaal menselijk uitziet, vinden ze het juist mooi. ”

Ondanks de grote hoeveelheid tentoongestelde robots is de expositie minder hightech dan je zou denken. Diaprojectoren zorgen voor beelden van robots op de muren. „Een diaprojector is ook een automaat, een voorloper van de robot, en daardoor veel interessanter voor deze tentoonstelling dan een beamer. Wij willen mensen laten beseffen waar het begonnen is. Daarom zie je hier ook ouderwetse telefoons en muziekdozen. In deze tentoonstelling willen we onze bezoekers een goed overzicht geven van de hele ontwikkeling van de robots.”

Dit artikel werd op 2 juli 2009 gepubliceerd in de UIT-bijlage van het AD